SP Engelbrecht Museum

Wie en wat is die museum

Hierdie unieke versameling is onder meer die vrug van prof SP Engelbrecht (1891-1977), kerkhistorikus en teoloog, se intense belangstelling in die geskiedenis van die Kerk en sy besef dat die tasbare oorblyfsels van hierdie geskiedenis vir die nageslag bewaar moet word. ‘n Kosbare kerk- en kultuurhistoriese skat wat die NHKA se Protestantse herkoms en inheemse voortgang in Suider-Afrika uitbeeld.

Ons kerkmuseum is, naas ons kerkargief, die amptelike geheuebank van die Nederduitsch Hervormde Kerk van Afrika (NHKA) wat getuig hoe God mense in sy koninkryk gebruik (het). Verskillende interessante voorwerpe vertel die verhaal van God se kinders in die NHKA en in die wyer gemeenskap.

Ons bewaar vir die nageslag voorwerpe wat vertel van geloof en hoop.

Hier begin ons vertel van die Bybellande af, deur die vroeë kerk, deur die Reformasie / Kerkhervorming, in suidelike Afrika vanaf Jan van Riebeeck 1652, verby 1824 toe die kerk in Suid-Afrika selfstandig georganiseer is, deur die Groot Trek en die verhaal van die Voortrekkerkerk en vestiging veral in die ou Transvaal in die Zuid-Afrikaanse Republiek (ZAR), die Vryheidsoorloë van 1880-1881 en 1899-1902, tot diep in die 20ste eeu. Die museum is in “verskillende vertrekke” ingerig – tydperke, maar ook temas.

Die museum wil die NHKA van dooplidmaat tot bejaarde, navorsers en ander kultuurbelangstellendes dien. Nie net NHKA-lidmate sal die museum interessant vind nie, maar ook ander kerklidmate of belangstellers in geskiedenis. Hier kan veral kinders (die begeleide toer word dan spesifiek gerig op kinders) iets van die geskiedenis leer wat nie meer op skool of dalk selfs in kategese gehoor word nie.

Kosbaarhede word volgens ‘n vaste beleid versamel, bewaar, vertoon en per begeleide toer deur die kurator bekend gestel aan besoekers. ‘n Excel-rekenaardatabasis met foto’s word naas ‘n harde kopie aanwinsregister gebruik vir alle driedimensionele geskiedkundige artefakte. Verskeie skenkings word deurentyd ontvang en is hartlik welkom.

Verskillende kleiner versamelings is die boustene van die groter versameling wat sedert die begin van die 20ste eeu deur prof SP Engelbrecht begin versamel is. Om net ‘n paar voorbeelde te noem: Kerkmeubels en verwante voorwerpe soos banke, kansels, doopvonte, nagmaaltafels en nagmaalgerei, Bybels en Gesangeboeke, kollektesakkies, orrels, ‘n kerktoringspits ensovoorts. Persoonlike items van predikante, ampsdraers en lidmate soos lessenaars, stoele, keile, manelle, togas, koffers en dies meer. Gebruiksitems uit verskillende tydperke, klere, veral itema rondom die Anglo-Boereoorlog / Suid-Afrikaanse Oorlog, vlae en memorabilia. Portrette, skilderye, plakkate, beeldhouwerke, hout, porselein en glas. Sustersvereniging se versameling, barmhartigheidsdiens, kategese en teologiese opleiding, sendingwerk, kapelaanswerk, gemeentes elders in Afrika, kerkfeeste, basaars en herdenkings, poppe en speelgoed, kerklike administrasie, publikasies en Bybelvertaling en les bes die geskiedenis van die museum self. Selfs voorwerpe van die San en die steentydperke.

Die SP Engelbrecht Museum pleeg voortdurend oorleg met die argivaris van die Kerkargief wat by Voortrekkermonument in die Erfenisstigting-gebou is (argief@nhk.co.za) en die biblioteekversamelings van die NHKA. Die museum huisves driedimensionele voorwerpe – die argief en biblioteek huisves boeke, registers, foto’s en dokumente. In die museum sal jy dus ‘n geraamde foto (portret) vind en in die museum ‘n foto in ‘n bewaringskoevert in die temperatuurbeheerde kluis.

Ons droom vir die toekoms is om steeds meer besoekers te ontvang. Ons is dankbaar om saam met die argief en biblioteek (met verskillende versamelings) ‘n subkomitee van bewaring onder die sambreel van die Sentrum vir Reformatiese Teologie te vorm.

Ons wil ons lidmate (en enige ander persone) se historiese bewussyn aanwakker en NHKA-lidmate weer trotse Hervormers laat wees!

Waar, wie kontak ek?

Die museum is in Eloffsdal, Pretoria, in ‘n historiese 1905-kerkie by Gemeente Wonderboompoort in die Ring van Magalies, digby die Eugene Marais hospitaal.
Dis die oudste kerkgeboutjie in die Moot van Pretoria, tussen die Magaliesbergreeks en die Witwatersberg. Ook die grootste uitstalruimte ooit vir hierdie museum.

Begeleide besoeke vind per afspraak (enige tyd) plaas @ R40 per persoon – groepe meer is as 10 lede @ slegs R30 per persoon. Donasies is ook welkom. Baie groepe hou piekniek langs die ou ossewa op die terrein.

• Veilige parkering.
• Oprit vir rolstoele.
• Piekniekplek.

1986-Gedenkmedaljes kan as aandenkings gekoop word. Asook ‘n stel plakkate en surplus geskiedenisboeke wat die kerkgeskiedenis uitbeeld. Besoek gerus ons facebookblad SP Engelbrecht Museum. Met dieselfde naam via Google Maps per GPS is ons bereikbaar.

Mansfieldlaan 624, Eloffsdal, Pretoria.
Op GPS Google Maps: SP Engelbrecht Museum of 624 Mansfield Avenue.
Roete: Draai vanuit Mansfieldlaan of Steve Bikostraat (Voortrekkerweg) in Booysenstraat, ry om die blok; ingang vanuit Eloffstraat net voor Eloffstraat doodloop in Mansfieldlaan, hek 4.
Kontak: Ds Carel Johann de Bruin, kurator van die SP Engelbrecht Museum (e) careljohann@gmail.com / (c) 0827333951.

Lusmakers en foto's

Het jy hierdie gesien?

  • Die brief uit die tyd van Daniël in die leeukuil
  • Sustersvereniging se uitstalkaste
  • Olifantpoottafeltjies uit kenia
  • Huis waarin
  • Vierkleur ontwerp is
  • Voortrekkergrafstene
  • Bokwa
  • 1896-kerktoringspits
  • Wa-as van Dorslandtrek
  • Bloedrivierwakis
  • Voortrekkerkalender
  • Piet Retief se serp en Andries Pretorius se das en Christiaan de Wet se skinkbord
  • Voorwerpe uit die bakermat van die NHKA – die Midde-Ooste en Wes-Europa
  • Voorwerpe van die NHK “VAN AFRIKA”
  • Jac van Belkum-kinderhuis se kombuisgereedskap wat duisende monde gevoed het
  • Koospetoors en Koospotgieter
  • Prof Fanie Engelbrecht se lessenaar
  • Besonderse meubelstukke
  • Memorabilia van die Huis van Oranje
  • Afskrif van brief van 1573-martelaar wat op brandstapel verbrand is
  • ’n Kerklike Hompiekedompie
  • Bethal, die Tronkworshond
  • Doodskleed, Trourok, Dooprok
  • Verskeie portrette en plakkate wat vir die eerste keer ten toon gestel word 
  • Kunswerke
  • Eerste Nagmaalbekertjies van Potchefstroom 1842
  • Eerste doopvont in Transvaal
  • Snorkoppie
  • Smouskappie
  • Verkiesingsplakkaat van Paul Kruger
  • Jopie Fourie se Bybel
  • Bloedbevlekte onderbaadjie
  • Kapelaansuniforms
  • Kleredrag uit verskillende tye
  • Nederlandse Statenbijbels
  • Voorlesersknaap
  • “Pretty Belinda”
  • Skeepskis
  • Kerkklok van Schoemansdal
  • Prins Willem I van Oranje
  • Stampblok van Andries Pretorius na wie Pretoria vernoem is.
Artikels, navorsing en interessanthede
Historiese dagboek